Spuitasbest is een uiterst gevaarlijke vorm van niet-hechtgebonden asbest met een zeer hoge concentratie losse asbestvezels, doorgaans 50 tot 90% crocidoliet (blauwe asbest) en/of amosiet (bruine asbest). Door het ontbreken van bindmiddelen komen deze vezels zeer gemakkelijk los en vormen ze een ernstig gezondheidsrisico wanneer ingeademd. Toepassingen van spuitasbest dateren van de jaren 1950 tot de ban in 1978, toen het vaak werd gebruikt als brandwerend isolatiemateriaal in industriële en publieke gebouwen. De risico’s zijn aanzienlijk groter dan bij hechtgebonden asbesttoepassingen, zoals asbestcement, omdat de vezels onmiddellijk vrijkomen bij beschadiging of veroudering.
Wat zijn de typische visuele kenmerken van spuitasbest?
De visuele kenmerken van spuitasbest bestaan voornamelijk uit:
- Grijsbruine tot blauwgrijze kleur.
- Wollige, ruwe of korrelige structuur met een vezelige, wattenachtige aanblik.
- Oppervlak geplaatst op metalen balken, plafonds of muren, vaak met dikke lagen van enkele centimeters.
Waar werd spuitasbest vroeger toegepast in België?
Typische toepassingen van spuitasbest in België tussen 1950 en 1978 omvatten:
| Toepassingstype | Locatievoorbeelden |
|---|---|
| Brandwerende bekleding | Staalstructuren in flatgebouwen, parkeergarages |
| Thermische isolatie | Technische lokalen, stookplaatsen |
| Akoestische demping | Plafonds van cinemazalen, theaterzalen, congrescentra |
| Industrieel gebruik | Schepen, treinen, fabrieksinstallaties |
| Particuliere installaties (zeldzaam) | Plafondventilatie, buiskokers, schoorsteenmantels |
Hoe herken ik spuitasbest in een gebouw van vóór 1978?
Spuitasbest herken je in gebouwen van vóór 1978 aan:
- De aanwezigheid op structurele elementen in technische ruimtes of onder plafonds.
- De afwezigheid van een gladde afwerking: spuitasbest ziet er vaak ruw en brokkelig uit.
- De plaatsing op moeilijk bereikbare of niet-afgewerkte zones.
- De structuur die bij aanraking vezels of stof loslaat (nooit aanraken zonder bescherming).
Wat zijn de gezondheidsrisico’s van spuitasbest?
De gezondheidsrisico’s van spuitasbest zijn extreem hoog. De losliggende vezels dringen diep door in de longblaasjes en veroorzaken onomkeerbare aandoeningen:
| Aandoening | Beschrijving |
|---|---|
| Asbestose | Chronische longziekte door littekenvorming in longweefsel |
| Mesothelioom | Zeldzame maar agressieve kanker van het borst- of buikvlies |
| Longkanker | Hogere kans bij inhalatie van crocidoliet |
| Pleurale plaques | Verdikking van longvlies zonder directe klachten, maar indicator voor blootstelling |
De combinatie van lange latentietijd (15 – 40 jaar) en onzichtbare blootstelling maakt deze risico’s extra verraderlijk.
Mag je spuitasbest zelf verwijderen in België?
Nee, het verwijderen van spuitasbest is wettelijk enkel toegelaten voor erkende en gespecialiseerde asbestverwijderaars. Door de losse vezelstructuur en het hoge percentage crocidoliet, is de risico-inschaling hoog (risicoklasse 2 of 3), waarvoor strenge beschermingsmaatregelen gelden, zoals hermetisch afgesloten werkzones, onderdrukinstallaties en luchtzuivering via H-class filters.
Wat is het proces voor het veilig verwijderen van spuitasbest?
Het verwijderingsproces van spuitasbest verloopt in meerdere stappen en enkel via gecertificeerde aannemers:
-
Asbestinventarisatie
- Uitgevoerd door een erkende asbestdeskundige type A of B, afhankelijk van de aard van het gebouw.
- Identificatie van spuitasbest en risicobepaling.
-
Opstellen van werkplan (melding aan overheid verplicht)
- Inclusief technische fiches, risicoklasse, uit te voeren methode.
-
Afscherming van de ruimte
- Volledig luchtdicht compartiment met air locks en onderdrukmachines.
-
Verwijdering onder natte omstandigheden
- Voorkomt vezelverspreiding tijdens de afbraak.
-
Luchtreiniging & luchtmetingen na afloop (visuele en laboratoriumtesten)
-
Afvalverwerking via erkende containers & transport
- Asbestafval moet naar een erkende verwerkingssite gebracht worden binnen regelgeving van VLAREMA.
Wat zijn de kosten voor het verwijderen van spuitasbest in 2025?
De kosten voor spuitasbestverwijdering in België in 2025 worden bepaald door oppervlak, complexiteit, locatie en type gebouw. Hieronder een overzicht:
| Kostencategorie | Richtprijs 2025 (excl. btw) |
|---|---|
| Asbestinventarisatie | €300 – €1.500 afhankelijk van type (as-built vs destructief) |
| Verwijderingswerken | €20 – €30 per m², met minimum rond €2.000 – €10.000+ |
| Verwerking asbestafval | ± €30 per 1.500 kg, exclusief transport / containerhuur |
Extra kosten omvatten ook luchtmetingen (circa €200 – €600) en meldkosten via de overheid.
Wat bepaalt de uiteindelijke prijs van sanering?
De uiteindelijke prijs voor sanering wordt beïnvloed door:
- Bereikbaarheid van de zone (ondergronds, hoogtes)
- Oppervlakte en dikte van de spuitlaag
- Aanwezigheid van meerdere asbesttypes
- Beschadigingen die onmiddellijke maatregelen vereisen
- Extra kosten voor nachtverwijdering of weekendplanning in drukke gebouwen
Vastgoedeigenaars kunnen vooraf een gedetailleerde offerte vragen aan een gecertificeerde partij zoals Asbestcerti.
Zijn er subsidies of financiële ondersteuning in België voor het verwijderen van spuitasbest?
Ja, er bestaan lokale of Vlaamse premies en steunmaatregelen, maar die zijn afhankelijk per regio:
| Regio | Voorbeeld ondersteuning |
|---|---|
| Vlaanderen | VLAREMA en OVAM stimuleren asbestverwijdering onder Afbouw Asbest |
| Gemeentelijke steun | Sommige gemeenten bieden premie van €5 tot €15 per m² |
Ondersteuning is meestal gekoppeld aan bijkomende voorwaarden zoals verwijdering door gecertificeerd bedrijf of combinatie met sloop / renovatie.
Wanneer is sanering van spuitasbest verplicht in 2025?
Sanering is verplicht:
- Bij ingrijpende renovaties of sloopwerken onder de Vlaamse renovatieverplichting.
- Bij verkoop van gebouwen gebouwd vóór 2001 (verplicht EPC + asbestattest).
- Wanneer spuitasbest zichtbaar beschadigd is of er een acuut gevaar voor vezelverspreiding bestaat.
- Bij professionele ruimten of publieke gebouwen boven bepaalde oppervlakten volgt verplichting automatisch uit sectorale regelgeving.
Wat gebeurt er als je spuitasbest ongemoeid laat?
Indien spuitasbest aanwezig blijft maar technisch niet beschadigd is, zijn er twee opties:
-
Inkapseling
- In sommige uitzonderlijke gevallen kan men spuitasbest insluiten met een bindmiddel of een fysische laag, als tijdelijke oplossing.
- Risicoklasse blijft aanwezig en luchtcontrole moet regelmatig uitgevoerd worden.
-
Niets doen
- Enkel wettelijk toegestaan indien geen activiteit of bewoning, en mits aantoonbaar nul vezelverspreiding.
- Wordt steeds ontraden en er moet verplicht een asbestattest aanwezig zijn bij overdracht (verkoop, erfpacht, schenking).
Hoe vraag ik een professionele analyse of offerte aan?
Een betrouwbare partij zoals Asbestcerti, erkend door OVAM, biedt:
- Asbestinventaris type A of B conform Asbestcodex
- Offertes voor sanering afgestemd op risicoanalyse
- Advies voor combinaties met renovatieplicht of verkoopscenario's
- Volledige afhandeling van meldingen en attestering
Een aanvraag gebeurt eenvoudig via hun website of telefonisch contact.
Conclusie
Spuitasbest blijft één van de gevaarlijkste asbestsoorten die in België nog steeds aangetroffen wordt in gebouwen vóór 1978. Door het hoge gehalte aan losse crocidoliet- en amosietvezels vormt het een directe bedreiging voor de gezondheid wanneer het wordt beschadigd of ondeskundig behandeld. De verwijdering ervan vereist gespecialiseerde technieken, afschermende maatregelen en gecertificeerde aannemers. In 2025 blijven de verplichtingen hieromtrent streng, en de kosten substantieel. Informeer daarom steeds bij erkende partijen zoals Asbestcerti voor correcte aanpak, financiële begeleiding en wettelijke naleving. Zo vermijd je boetes maar vooral risico’s voor de gezondheid en omgeving.